Klişe Nedir?
Flekso Baskı Teknolojisi ve Ambalaj Sektöründeki Kullanımı
Flekso baskı (fleksografik baskı), günümüzde ambalaj üretiminde en yaygın kullanılan baskı tekniklerinden biridir. Temel olarak, esnek bir klişe (fotopolimer) kullanarak mürekkebi yüzeye aktarma prensibine dayanır. Bu nedenle özellikle esnek (fleksibl) ambalaj malzemeleri için ideal bir baskı yöntemi haline gelmiştir.
Flekso baskı;
-
Yıkama talimatları (etiketler),
-
Karton ve kraft kağıt ambalajlar,
-
Oluklu mukavva kutular,
-
Torba ve çuval baskıları,
-
Kese kağıdı, alışveriş poşetleri,
-
OPP, CPP, PE, PET ve benzeri plastik film yüzeyleri,
-
Laminasyonlu ambalaj yapıları,
-
Bez çanta ve non-woven yüzeyler,
-
Alüminyum folyo ve metalize yüzeyler
gibi çok geniş bir malzeme yelpazesinde uygulanabilmektedir.
Flekso Baskıda Kullanılan Mürekkepler
Flekso baskıda iki ana tip mürekkep kullanılır:
| Mürekkep Türü | Avantajları | Kullanım Alanı |
|---|---|---|
| Su Bazlı Mürekkepler | Çevre dostu, kokusuz, düşük VOC emisyonu | Kağıt ve oluklu mukavva baskılarında yoğun kullanılır |
| Solvent Bazlı Mürekkepler | Yüksek yapışma, hızlı kuruma, plastik yüzeylerde güçlü sonuç | Plastik film, laminasyon ve folyo uygulamalarında tercih edilir |
Plastik yüzeylerde mürekkebin tutunması için korona veya plazma yüzey işlem uygulanması çoğunlukla gereklidir.
Flekso Klişe Teknolojisindeki Gelişmeler
1990’lardan günümüze flekso baskı kalitesinde devrim niteliğinde ilerlemeler yaşanmıştır. Özellikle:
-
Yüksek çözünürlüklü fotopolimer klişeler
-
İnce tramaj (high-line screen) baskı teknolojileri
-
Dijital klişe pozlandırma (CDI – Computer to Plate)
-
Aniloks merdanelerde lazer kontrollü hücre gravürü (HCP / GTT vb.)
-
HD Flexo, Full HD Flexo ve ProjectBlue gibi baskı iyileştirme sistemleri
sayesinde flekso baskı, ofset ve tifdruk kalite seviyesine çok yaklaşmıştır.
Klişeler temizlik açısından iki gruba ayrılır:
-
Su ile yıkanabilir klişeler (ekonomik ve yaygın)
-
Solvent ile yıkanabilir klişeler (daha dayanıklı ve uzun ömürlü, profesyonel üretimde tercih edilir)
Son yıllarda ozona dayanıklı klişe yapıları kullanılmaya başlamış olup, bu sayede mürekkep çatlaması ve klişe yüzey bozulmalarının önüne geçilmiştir.
Aniloks Merdanenin Rolü
Flekso baskıda renk yoğunluğunu ve baskı keskinliğini belirleyen en kritik bileşenlerden biri aniloks merdanedir.
Gözenek (hücre) yapısı → Mürekkep transfer miktarını belirler.
| Parametre | Etki |
|---|---|
| Hücre hacmi (cm³/m²) | Renk yoğunluğunu belirler |
| LPI / LCM (line count) | Çözünürlüğü ve detay seviyesini belirler |
| Hücre geometrisi (hex, elongated, GTT) | Nokta dağılımını ve baskı stabilitesini etkiler |
Doğru aniloks seçimi, baskı kalitesi, keskinlik, ton geçişi (gradation) ve nokta kontrolü için hayati öneme sahiptir.
Flekso Baskı Makinelerinin Yapısı
Flekso baskı makineleri rotatif çalışır. Malzeme bobin halde girer ve baskıdan sonra bobin halde çıkar (Roll-to-Roll sistem).
Makine dizilimleri genellikle 6 ila 10 renk arasında olabilir.
Makine yapı çeşitleri:
-
Stack Type (dikey grup baskı)
-
Central Impression Drum (C.I. Drum / Merkezi Tambur)
-
In-line (Üst üste hatlar, kesim-laminasyon hatları ile entegre)
Özellikle CI Drum makineler, esnek ambalaj film baskısında üstün register hassasiyeti nedeniyle tercih edilmektedir.
Baskı Kalitesinde Kontrol Edilmesi Gereken Unsurlar
-
Klişe kalınlığı ve sertliği
-
Aniloks merdane hacmi ve kondisyonu
-
Mürekkep viskozitesi ve sıcaklık kontrolü
-
Malzeme yüzey gerilimi (dyne level)
-
Kurutma sistemi (çözücü uçuculuğu ve enerji dengesi)
-
Baskı hızları ve gergi (tension) kontrolü
Bu bileşenlerin doğru yönetimi, stabil, tekrarlanabilir ve yüksek kaliteli baskı çıktısı sağlar.
Sonuç
Flekso baskı, esnek ambalaj gereksinimlerinin hız, maliyet, çevre uyumu ve malzeme çeşitliliği açısından en verimli şekilde karşılandığı, dinamik ve sürekli gelişen bir baskı teknolojisidir. Günümüzde, teknik iyileştirmeler ve dijital klişe teknolojileri sayesinde flekso baskı;
-
Yüksek çözünürlük,
-
Geniş renk gamı,
-
Düşük fire,
-
Hızlı üretim
gibi avantajlarıyla global ambalaj sektörünün temel baskı standardı haline gelmiştir.